Als alles mogelijk is, en de wereld aan je voeten ligt omdat je veel kunt en wilt, kan het soms knap lastig zijn om keuzes te maken. Ik hoor dit vaak in mijn coachingsgesprekken: “er is zoveel mogelijk, dat ik dichtklap. Daardoor gebeurt er helemaal niks meer.” Volgens mij komt dit door een aantal dingen: keuzestress en de daaropvolgende “choice paralysis”, omdat je bang bent de verkeerde keuze te maken. Hoe ga je daarmee om? In dit artikel geef ik je (hopelijk) wat inzichten, en tips!
Veel doen, kunnen en willen is leuk, maar het kan ook overwhelming zijn. Zeker als je uit bent op “de goede keuze”, kun je jezelf zomaar eens een beetje in de weg zitten. Niet jouw schuld, zegt psycholoog Barry Schwartz in zijn TEDTalk. Hij omschrijft hierin de paradox van keuzes maken: hoe meer opties je hebt, hoe moeilijker het wordt om überhaupt een keuze te maken. Tel daarbij de pressure op van de juiste keuze willen maken – omdat, goh, ik zeg maar wat, de wereld vind dat je EEN DING MOET KIEZEN en dat het liefst ook HEEL LANG MOET BLIJVEN LEUK VINDEN – en voor je het weet zit je in een mentale impasse.
Keuzestress! (Geen paniek, help is on the way!)
De truc is om jezelf niet te laten vastlopen op het “niet weten” wat de juiste keuze is. Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk, maar er is een antwoord. En nee, het antwoord is niet minder opties, en dus stukjes van jezelf wegstoppen zodat die niet meer meedoen in de keuzestress-show.
Om keuzes maken makkelijker te maken – en bijvoorbeeld je volgende stap te bepalen – helpt het om te bedenken wat je fishbowl is.
Huh?
Ja, je vissenkom. Of, misschien leuker: ik noem ‘t zelf altijd je speeltuin.
Hear me out.
Everybody needs a fishbowl
In zijn TEDTalk laat dr. Schwartz onderstaande cartoon zien. Twee vissen in een vissenkom, met het onderschrift “je kunt alles zijn wat je maar wil – geen limieten.”
De “grap” is natuurlijk dat het kleine visje wel degelijk limieten heeft: de grenzen van de vissenkom. Schwartz legt uit:
If you shatter the fishbowl so that everything IS possible, you don’t have freedom. You have paralysis. If you shatter this fishbowl so that everything is possible, you decrease satisfaction. … Everybody needs a fishbowl.
– Barry Schwartz, Amerikaanse psycholoog
Volgens de theorie van Schwartz is niet het niet-hebben van limieten het antwoord, maar juist het hebben en het kennen van je grenzen. Niet omdat een niche – zo zou je dit hele verhaal ook kunnen interpreteren als ik niet uitkijk 😉 – het antwoord is op je keuzestress. Maar wel: omdat je heus niet ALLES wil, of kunt.
Wat is je speeltuin?
Als je de grenzen van je speeltuin gaat opzoeken, en (in je hoofd) vastleggen, dan komt er weer ruimte om – je raadt het niet – te spelen. Je komt uit de alles verlammende “shit, er is zoveel mogelijk” weer in beweging. Met nog steeds alle vrijheid om te worden wie je wil zijn en te doen wat je wil doen – everything is possible – maar ook met in je achterhoofd dat je niet meer ALLES hoeft (of wil) te zijn.
Hoe kom je er nou achter wat jouw speeltuin is? Een mooi startpunt is het doen van de Grote Multimensen Types Test. Weten welk type je bent, werpt al een helder licht op waar jouw kaders liggen. Je leert bijvoorbeeld of je goed gaat op meerdere verschillende speeltuinen, of eentje waar je steeds een nieuw speeltoestel aan toevoegt (lol). Je doet de test helemaal gratis HIER.
Nog een paar tips om je keuzestress mee in te perken en je speeltuin mee af te kaderen
- Waar word je écht blij van – en waarvan écht niet? Het kan enorm verhelderend zijn om ook eens op te schrijven waar je allemaal echt NIET blij van wordt, of wat je – letterlijk – voor geen geld zou willen doen. Hé kijk: grenzen!
- Waar wil je geld mee verdienen? Multimensen hebben vaak uiteenlopende talenten, en weinig hobby’s. Omdat je overal kansen ziet, een business van kunt maken, geld mee kunt verdienen. Maar wil je dat ook? Of zijn er ook dingen die “gewoon voor de leuk” mogen zijn?
- Leer ‘nee’ zeggen. Ook Multimensen mogen bepaalde mogelijkheden af wijzen als ze niet passen bij je (langetermijn)doelen, waarden, plezier, voldoening, etc. Doe maar gewoon een keer. Onthoud: meer nee is minder keuzestress.
- Evalueer en pas aan. Grenzen zijn niet statisch. Evalueer regelmatig of je nog steeds binnen jouw ‘fishbowl’ opereert of dat aanpassingen nodig zijn om te groeien en te evolueren.
Bonustippie voor als je NU helemaal hartstikke vastloopt in je opties
Vraag jezelf eens af: waar heb ik nu echt ZIN IN? Forget grote doelen, levensmissies en al die andere zaken. Waar heb je ZIN IN? Waar word je BLIJ van? Wat kost DE MINSTE MOEITE en brengt je WEL WEER IN BEWEGING? Mag ook gewoon hè. Leg de lat wat lager, als je vastloopt. Dan kun je eroverheen kijken, en zie je ineens weer een hoop mogelijkheden.
Herken jij “the paralysis of choice” als Multimens? Hoe ga jij om met keuzestress? Deel je ervaringen en inzichten, en laten we samen choice paralysis een schop onder z’n hol geven!
PS. Leuk om in je achterhoofd te houden als je veel aanbiedt: jouw klanten kunnen dus ook keuzestress ervaren als ze op je website komen en ZOVEEL OPTIES zien om met je samen te werken. Kan dat simpeler? Helderderder? Makkelijker? Kun je ze op de een of andere manier helpen de keuze te maken, in plaats van ze meer en meer opties te geven? Je mag me altijd een berichtje sturen als je daar hulp bij nodig hebt!
